Een verzekeringsuitkering!
Zeg maar dag tegen je toeslag?

Als u met uw klant spreekt over een levensverzekering, dan staat u vast ook even stil bij de erfbelasting die de begunstigde moet betalen (art. 13 Successiewet 1956). En hoe u die wellicht kunt voorkomen door ‘premieschenking’ of ‘kruislings verzekeren’. Daarnaast is het goed om in te gaan op de gevolgen voor de inkomstenbelasting bij de begunstigde. En dan niet alleen op de box 1-heffing bij bepaalde periodieke uitkeringen, maar ook op de gevolgen van een stijging van zijn box 3-vermogen. Die stijging betekent niet alleen dat de begunstigde wellicht (meer) vermogensrendementsheffing gaat betalen, maar ook dat hij zijn toeslagen kan verliezen. Voor sommige toeslagen geldt namelijk dat ze vervallen vanaf een bepaald box 3-vermogen. In Nederland ontvangen 5 miljoen huishoudens een toeslag van de Belastingdienst. Goede kans dus, dat dat ook geldt voor degene die uw klant als begunstigde aanwijst. 

Valkuil 
De regering heeft aangekondigd dat het heffingsvrije vermogen van box 3 in 2021 omhoog gaat van € 30.846 naar € 50.000. Voor fiscale partners betekent dat, dat zij pas te maken krijgen met vermogensrendementsheffing bij een box 3-vermogen van meer dan een € 100.000. Die verhoging geldt echter niet voor de vermogensgrens die voor de toeslagen wordt gehanteerd. Daardoor kan het gebeuren dat iemand die qua vermogen keurig binnen het heffingsvrije vermogen blijft, toch zijn huurtoeslag kwijtraakt. Daarvoor ligt de vermogensgrens nu op € 30.846 (of € 61.692 voor fiscale partners). De grens voor zorgtoeslag of kindgebonden budget ligt aanzienlijk hoger (€ 116.613 of € 147.459 voor fiscale partners), maar een levensverzekering is niet zelden hoger dan dat bedrag. Voor de kinderopvangtoeslag geldt op dit moment geen vermogensgrens.

Verder moet u rekening houden met de ‘vermogensinkomensbijtelling’ die kan leiden tot een (hogere) ‘eigen bijdrage’ voor het verpleeghuis. Ook daarvoor wordt het heffingsvrije vermogen namelijk niet verhoogd. Die eigen bijdrage kan oplopen tot een kleine € 30.000 per jaar. Dat is misschien wel meer dan de verzekeringsuitkering die de begunstigde ontvangt.

Samenhang
U wilt natuurlijk voorkomen dat het voordeel van een verzekeringsuitkering omslaat in een maandelijks terugkerend financieel nadeel voor de begunstigde. Daarvoor moet u niet alleen rekeninghouden met die uitkering, maar ook met eventuele erfenissen en schenkingen die de begunstigde verkrijgt of misschien al tegoed heeft. U moet die in samenhang met elkaar bekijken.

Een vordering krachtens erfrecht of schenking (behalve een niet-opeisbaar vaderlijk of moederlijk erfdeel, art. 5.4 Wet inkomstenbelasting 2001) moet in beginsel worden opgegeven in box 3. In de praktijk wordt dit nog wel eens vergeten. Dat is niet zonder risico, want het kan niet alleen leiden tot een naheffing, maar ook tot een verplichting om de ten onrechte ontvangen toeslagen terug te betalen. 

Met name ‘schenkingen op papier’ en ‘kleinkindlegaten’ zijn in dat verband een aandachtspunt. Als opa in zijn testament heeft bepaald dat het kleinkind bij het overlijden van oma een geldbedrag krijgt waarvan de contante waarde gelijk is aan € 20.946 (de kleinkindvrijstelling voor de erfbelasting) blijkt vaak dat ten onrechte de (veel lagere) nominale waarde in box 3 is opgegeven. Is er bij uw klant (of zijn kind) sprake van zo’n contante waarde legaat, dan is het goed om hem door te verwijzen naar een notariële estate planner voor advies, want dergelijke kleinkindlegaten leiden na overlijden niet zelden tot vervelende verrassingen.

Meedenken met de begunstigde
U bent verzekeringsadviseur. En waarschijnlijk geen specialist in (het voortdurend veranderende woud van) toeslagen. Dat is prima. Waar het om gaat, is dat u niet alleen betrokken bent bij uw klant (de verzekeringnemer), maar ook bij degene die hij verzorgd wil achterlaten (de begunstigde). Zo nodig, helpt u uw klant op weg door hem te verwijzen naar een betrouwbare specialist uit uw netwerk. Samen besluit u dan misschien wel om te kiezen voor een lijfrente, in plaats van een som ineens (uiteraard nadat ook eventuele onwenselijke box 1-gevolgen zijn geïnventariseerd). Of voor een andere oplossing die aansluit bij iemands persoonlijke situatie. U verkoopt immers geen verzekeringen. Ontzorgen is uw vak.

Deze blog is geschreven in opdracht van Monuta door mr. Martijn van Valburch. Hij is kandidaat-notaris bij Dijkman & van Doorn notariaat – estate planning en EPN-gecertificeerd estate planner.