Onzekerheid is de enige
zekerheid die er is

Onlangs sprak ik met een 75-jarige man over zijn testament. Een gepensioneerde dermatoloog die 10.000 euro wilde nalaten aan zijn achterneefje. ‘Voor zijn studie,’ had hij erbij gezegd, in de hoop dat zijn achterneefje later ook medicijnen zou gaan studeren. 

Over 10 jaar
Statistisch overlijdt deze man rond 2030. En ik vroeg me ineens af: ‘Hoe zal Nederland er dan uitzien?’ Misschien koop je tegen die tijd voor € 10 net een half grof volkoren. Of betaal je voor dat brood 0,000077 bitcoin. Of zouden we dan betalen in een central bank digital currency van het IMF? Best een interessant gedachte-experiment voor een verzekeringsadviseur. Het product dat u adviseert, de verzekeringsuitkering, wordt immers uitgedrukt in euro’s. Een munteenheid die over tien jaar wellicht niet meer bestaat.

We worden oud
Aangekomen bij de bepaling over de uitvaartwensen van deze meneer drongen zich nog meer vragen op. Begraven we onze overledenen dan nog wel? Of mag dat niet meer vanwege het milieu? Zijn er überhaupt nog kerken om uitvaartdiensten te houden of zijn ze allemaal herbestemd tot fitnesscentrum? Misschien kunnen we tegen die tijd kanker en alzheimer genezen en wordt de generatie van deze man gemiddeld geen 85, maar 115 jaar oud. En hoe overleven de pensioenfondsen dat? Waarschijnlijk niet, bedacht ik. Dan zal deze meneer al zijn vermogen moeten opeten. En straks niet eens meer € 10.000 hebben om na te laten aan zijn achterneefje. Maar die zal in dat geval allang afgestudeerd zijn tegen de tijd dat deze man overlijdt. 

Notaris weg?
Ik besloot maar in het testament vast te leggen dat die € 10.000 zou meestijgen of -dalen met het consumentenprijsindexcijfer van het CBS. Dat was alles wat ik op dit moment kon doen, zei ik tegen de man. ‘U moet gewoon over vijf jaar weer terugkomen om uw testament nog eens tegen het licht te houden.’ De man glimlachte. ‘Als u dan nog bestaat, doe ik dat graag,’ zei de man. 
Ik maakte mij wat zorgen. Had deze gepensioneerde dermatoloog soms een kwaadaardige vlek op mijn huid ontdekt? Hij stelde me gerust en zei dat hij bedoelde dat notarissen over tien jaar waarschijnlijk vervangen zouden zijn door artificial intelligence. Hij zou zijn testament tegen die tijd zelf wel digitaal ondertekenen en in de blockchain zetten. Dan hoefde hij ook geen executeur te benoemen om het legaat uit te keren, want daar zou de blockchain zelf wel voor zorgen zodra zijn overlijden bij de overheid was geregistreerd. Het lijkt me een fantastisch en realistisch vooruitzicht. Want als de coronacrisis iets heeft aangetoond, dan is het wel hoe snel dingen ineens veel efficiënter blijken te kunnen: notarissen maken tegenwoordig zelfs testamenten via Skype. 

En de verzekeringsadviseur dan?
De toekomst was nog nooit zo lastig te voorspellen als nu. Terwijl juist nu veel mensen behoefte hebben aan zekerheid. Die kunnen we niet geven. En dat is helemaal niet erg. Zeg het gewoon tegen je klant: ‘Ik heb geen idee hoe de wereld er over tien jaar uitziet. Maar niettemin ga ik u helpen om daar een plan voor te maken. En samen kijken we over een paar jaar hoe dat moet worden bijgesteld.’ En zo verandert u van verzekeringsadviseur in onzekerheidsmanager. Want “Onzekerheid is de enige zekerheid die er is. En weten hoe je moet omgaan met onzekerheid, is het enige wat zekerheid geeft.”, volgens de wiskundige J.A. Paulos.