Hoe begin je een
gesprek over afscheid?

De dood en afscheid, vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Maar waarom praten we daar dan niet over? Het blijkt dat veel mensen het liever niet over de dood hebben. Zelfs rondom de uitvaart blijft het een moeilijk onderwerp. Omdat er bij het leven niet veel over gepraat wordt, weten we ook niet zo goed wat we moeten zeggen als het afscheid plaatsvindt. Wil jij open zijn over afscheid tijdens het leven? Dan delen we hier een aantal tips om laagdrempelig over dit onderwerp te praten.

Muziek

Een van de meest persoonlijke en toegankelijke onderdelen van een afscheid blijkt muziek te zijn. Ieder jaar doen we onderzoek naar de meest afgespeelde nummers tijdens uitvaarten. In 2024 vroegen we daarbij ook naar de nummers die mensen nu zouden kiezen, als ze aan hun eigen afscheid denken. Muziek zegt veel over jou als mens, maar ook over de manier waarop je herinnerd wil worden. Wil je het graag over afscheid hebben, maar weet je niet hoe? Dan kan de eerste stap zijn om eens na te denken over wat voor muziek je bij jouw afscheid vindt passen. Je kunt bijvoorbeeld een playlist maken met muziek die bij jouw leven past. Het gesprek over afscheid is makkelijker te openen door te praten over muziek. Vraag eens bij je vrienden of familie welke muziek zij bij hun afscheid vinden passen.

Vragen

Met je ouders of grootouders praten over hun afscheid blijkt niet altijd even makkelijk. Om het minder zwaar te maken kun je een aantal vragen bedenken die over het leven gaan, maar ook over afscheid. Deze kun je opschrijven en in een pot doen. Als je om beurten een vraag trekt, kun je zo samen nadenken over wat het leven zo mooi maakt en hoe je herinnerd wil worden.

Een aantal voorbeelden:

• Wat zou je graag nog willen doen in je leven?
• Wat is jouw mooiste herinnering van ons samen?
• Wie zou je niet kunnen missen bij jouw afscheid?
• Heb je weleens afscheid moeten nemen van iemand dichtbij?
• Hoe zou jij jouw leven omschrijven?

Films, series en podcasts

Net als muziek zijn films, series en podcasts een goed startpunt voor het gesprek over de dood. Doordat je geraakt wordt door een verhaal over afscheid, kun je anders gaan nadenken over je eigen afscheid. Er zijn steeds meer films en series die openlijk over de dood gaan. Denk bijvoorbeeld aan de dramaserie Six Feet Under op Netflix, waarin je 5 seizoenen lang een familie uitvaartondernemers volgt. De Britse serie Afterlife op Netflix volgt een man die zijn leven probeert in te richten na het verlies van zijn vrouw. Op de NPO kun je de serie ‘Zo Dood als een Pier’ bekijken, waar kinderen openlijk praten over de dood.

Luister je liever podcasts? Dan kun je bijvoorbeeld luisteren naar de serie ‘De Erfenis’, over wat mensen achterlaten als ze er niet meer zijn. In ‘De laatste zomer’ brengt Joy nog een laatste zomer door met haar terminaal zieke moeder. En in ‘Dealen met de dood’ worden praktische vragen rondom afscheid behandeld met mensen die er zelf ervaring mee hebben.

Je kunt al deze tips gebruiken om op een luchtigere manier over het onderwerp te praten met anderen.

Ben jij al open over afscheid?

De eerste stap in praten over de dood is zelf open over afscheid te zijn. Kies altijd een manier die voor jou prettig voelt en stel de vragen die je anderen stelt ook eens aan jezelf. Wat zou jij willen bij jouw afscheid? Heb jij al nagedacht over wat er dan geregeld moet worden en wat het kost?  Door tijdens je leven al na te denken over wat voor afscheid er bij jou past, help je uiteindelijk ook anderen om open te zijn over de dood.