Uitvaartmonitor 2020:
twee derde kon belangrijke personen niet uitnodigen

donderdag 25 maart 2021

8 op de 10 uitvaarten tijdens coronacrisis met minder dan 30 personen 

In 2020 zijn er in totaal 168.566 mensen overleden in Nederland*. Van deze uitvaarten golden er bij bijna 9 van de 10 coronamaatregelen. Bij 79% van deze uitvaarten met coronamaatregelen, hebben de nabestaanden het aantal gasten voor de afscheidsdienst moeten terugbrengen tot 30 personen of minder. Twee derde van deze nabestaanden kon hierdoor belangrijke personen voor hen of de overledene niet uitnodigen. Dit blijkt uit de uitvaartmonitor van Monuta onder opdrachtgevers van uitvaarten in 2020.  

Aantal personen
Door de anderhalvemetermaatregel kunnen er minder mensen in een ruimte verblijven. Hierdoor is een uitvaartlocatie beperkt in het aantal mensen die zij kunnen toelaten voor een afscheidsdienst. Daarnaast waren eventuele uitwijk mogelijkheden zoals grote evenement of horeca locaties lange tijd gesloten. Als laatste golden er in 2020 geruime tijd beperkingen van het aantal aanwezigen bij een uitvaart. Door alle maatregelen heeft tijdens de coronacrisis twee derde van de nabestaanden, belangrijke personen, voor hen of de overledene, niet uit kunnen nodigen voor de uitvaart. Dit heeft in de helft van de gevallen geleid tot vervelende of pijnlijke situaties tussen familieleden of andere nabestaanden. Bij 20% leverde dit spanningen op. 

“Afscheid nemen van een dierbare kun je maar één keer doen, het is belangrijk dat nabestaanden daarom een goed gevoel eraan overhouden voor het verwerken van hun verdriet. Als er op een uitvaart of condoleance van je overleden dierbare veel mensen komen, geeft dat een gevoel van troost. Het bevestigt hoe geliefd iemand was. Uit de uitvaartmonitor blijken er meer nabestaanden te zijn geweest dan we dachten die het afgelopen jaar vervelende keuzes hebben moeten maken over wie aanwezig kon zijn bij de uitvaart door de beperkingen die golden. Bij een gemiddelde uitvaart zijn namelijk, zonder coronamaatregelen, ongeveer 50 mensen aanwezig. Nabestaanden vonden het in eerste instantie lastig om te kiezen wie er wel en niet uitgenodigd kon worden. Als de keuze eenmaal was gemaakt, hadden zij er vrede mee en konden ze zich richten op het afscheid nemen. We kregen van onze lokale uitvaartverzorgers ook wel terug dat nabestaanden het heel intiem vonden met een kleiner gezelschap,” zegt Corné Mulders, directeur Uitvaartzorg bij Monuta.

Uitvaarten in coronacrisis
Het afgelopen jaar – en nu nog – gelden er beperkingen voor uitvaarten om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. De top 3 van coronamaatregelen waar mensen mee werden geconfronteerd in 2020 bestaat uit het beperken van het aantal genodigden tot 30 personen, het houden van 1,5 meter afstand tussen aanwezigen en het ontbreken van een persoonlijk condoleance moment. Toch kijkt 98% van de mensen die direct betrokken waren bij het regelen van een uitvaart met een goed gevoel terug op het afscheid en hoe dat uiteindelijk is georganiseerd.

Persoonlijke condoleance
Persoonlijk condoleren was niet altijd mogelijk in 2020. Er werden alternatieven bedacht om dit toch mogelijk te maken zoals een walk through of drive through condoleance, een apart rouwbezoek of op een ander moment een afspraak met de nabestaanden maken. Afwezigen konden de plechtigheid vaak op afstand volgen via livestream of terugkijken op film. De nabestaanden kozen uiteindelijk wat zij vonden passen bij de overledene en henzelf. 

Afscheid op afstand
Uit het onderzoek in juli 2020 over uitvaarten tijdens de eerste coronagolf is gebleken dat de meeste mensen via livestream (28%) het afscheid hebben meegemaakt. De laatste groet werd meestal gebracht in de vorm van een erehaag (23%), een walk through (16%) en drive through condoleance (5%). Het op afstand bijwonen van de uitvaart wordt door de respondenten als onpersoonlijk beschreven, maar degenen die hiervan gebruikmaakten vonden het toch fijn dat het kon. De erehaag en livestream zijn twee alternatieven die mensen waarderen en graag behouden, ook in de toekomst. 61% van de mensen die niet persoonlijk kon condoleren heeft via een kaartje hun medeleven betuigd, 18% deed dit telefonisch. 

Uitgestelde herdenking
Aangezien de uitvaart soms niet met iedereen heeft plaatsgevonden is er de mogelijkheid om dit nog op een later moment te doen. Een vijfde van de opdrachtgevers heeft behoefte aan een uitgestelde herdenking. Ze hebben dit al georganiseerd in 2020 of zijn het nog van plan. 

Coronamaatregelen voor uitvaarten 
Vanaf 12 maart 2020 gold er een maximum aantal bezoekers voor een uitvaart. De eerste dagen was dit 100 personen en vanaf 17 maart niet meer dan 30 personen. Het maximum aantal bezoekers was van 1 juli t/m 1 november 2020 niet meer van kracht indien er een vaste zitplaats, gezondheidscheck, anderhalve meter afstand en registratie plaatsvond. Sinds 2 november 2020 mogen er 50 personen aanwezig zijn op een uitvaart onder dezelfde voorwaarden. Ook de cateringfaciliteiten werden gesloten in alle uitvaartcentra vanaf 12 maart tot 1 juni 2020. Hierdoor was een nazit niet meer mogelijk. Momenteel geldt nog steeds de maatregel dat aanwezigen 1,5 meter afstand moeten houden tot elkaar en geen fysiek contact met elkaar mogen hebben. Lees hier meer over het coronavirus en uitvaarten.

Over het onderzoek
Het onderzoek naar de beleving van uitvaarten in 2020 is uitgevoerd door NL-Eyes in opdracht van Monuta van 4 tot en met 15 januari 2021. In totaal bestond de representatieve steekproef uit 936 Nederlanders van 18 jaar en ouder die actief waren betrokken als opdrachtgever of mede-opdrachtgever bij een uitvaart van een dierbare.

*Bron: Sterftecijfers CBS 2020