Rouw tijdens de feestdagen:
hoe pak je dat aan?

De decembermaand is niet zo feestelijk wanneer je een dierbare moet missen. Hoe kan deze maand toch waardevol en liefdevol voor jou zijn? Gastblogger Minjon geeft in dit artikel tips.

De feestdagen zijn voor de meeste mensen dit jaar niet zo feestelijk als andere jaren. Is het niet vanwege de confrontatie met het gemis van je dierbare, dan is het wel vanwege de beperkingen waar we dit jaar mee te maken hebben. Moet het dan allemaal maar triest en treurig worden? Zeker niet. Het is anders dan anders, maar met een aantal aandachtspunten kan ook deze decembermaand waardevol en liefdevol zijn.

Gemis komt keihard binnen

Dat alles anders is, hoef ik je niet te vertellen. Misschien is dit de eerste december sinds het overlijden van je dierbare, misschien zijn er al vele decembers voorgegaan. Wat jouw situatie ook is, de feestdagen zorgen ervoor dat je gemis keihard binnenkomt. Je verlies heeft waarschijnlijk ook invloed op de manier waarop je de feestdagen doormaakt. Als je vroeger samen kerst vierde, dan kan je je afvragen hoe je dat dit jaar gaat doen. Waar heb je zin in? Wil je gezelschap of liever alleen? Wil je groots en afleiding of klein en ingetogen? Met deze vragen worstelen mensen in rouw iedere decembermaand opnieuw.

We hebben bij de feestdagen een vrij specifiek beeld van hoe dat eruit zou moeten zien. Op televisie zien we de arrenslee, de sneeuw, de lichtjes en de kerstbomen al voorbijkomen. Dit beeld van kerst is ons met de paplepel ingegoten, waarbij we allemaal onze eigen versies hiervan hebben gemaakt. Dat beeld dat we hebben van de feestdagen, begint te wankelen zodra we een dierbare verliezen. Want zo vanzelfsprekend is het allemaal niet meer. maar we hechten toch enorm aan die traditie. Zo kan er bij nabestaanden een innerlijk conflict rondom de feestdagen ontstaan.

Maar wat als je de traditie, wat die van jou ook precies is, wat meer ‘vloeibaar’ maakt? Wat als je er niet als vanzelfsprekend van uitgaat dat het volgens de traditie moet gebeuren, maar dat je meer vrijheid neemt om te voelen wat je nodig hebt? Ik adviseer het aan veel van mijn klanten en het geeft altijd een gevoel van ruimte. 

Een klant heeft haar partner begin dit jaar verloren en zat enorm in de stress omdat haar volwassen dochter per se de traditie wilde voortzetten. Maar zij wist het nog niet en voelde de druk om een beslissing te nemen. Na ons gesprek wist ze wat ze te doen stond: een rustig gesprek voeren met haar dochter om de plannen rond de feestdagen flexibel te houden. Nu hebben ze afgesproken elkaar op de hoogte te houden over hoe ze zich voelen en om pas op het laatste moment te beslissen hoe het allemaal gaat plaatsvinden.

Je mag tot het laatste moment je plannen veranderen. Met een goede communicatie kan dit ook voor de ander een prima oplossing zijn. Geen enkele dag is bedoeld om iets te doen waar je geen zin in hebt, de feestdagen al helemaal niet. Dus geef jezelf alsjeblieft die ruimte en doe alleen dingen waar je zin in hebt. De rouw kun je niet wegpoetsen alleen omdat het kerst is, het mag er ook dan zijn. Verdriet mag er ook dan zijn.

Ik weet nog hoe ik me groot wilde houden de eerste kerst na het overlijden van mijn moeder. Aan tafel probeerde ik mee te praten met de onderwerpen die ter sprake kwamen, maar ik kon er simpelweg niet aan meedoen. Pas toen ik mijn verdriet de ruimte gaf, wist ik wat ik op dat moment nodig had. Ik wilde herinneringen ophalen over vroeger en hoe kerst altijd was met mijn moeder erbij. Dat deden we niet de hele avond, maar omdat het er gewoon bij hoorde, kon ik ontspannen en zelfs een beetje genieten. Waar ik zo hard m’n best had gedaan om me aan te passen aan 'hoe het hoort', was ons samenzijn juist verwarmend toen ik aangaf wat ik nodig had. Zo simpel, maar in uitvoering niet zo makkelijk als je wil blijven vasthouden aan tradities.

Al deze aandachtspunten zijn belangrijk, maar nog niet compleet. We hebben er dit jaar namelijk nog een enorme uitdaging bij cadeau gekregen in de vorm van de coronamaatregelen. Het loslaten van tradities en verwachtingen is ook om deze reden nodig. Want dat we niet zomaar alles kunnen, zorgt er bij voorbaat al voor dat we creatief moeten worden. Of je het er mee eens bent of niet, het belangrijkste is om de omstandigheden te accepteren. Je hoeft het niet met alles eens te zijn om toch te kiezen voor de rust op momenten waarop je het prettig wil hebben.

Mocht er nou iemand aan de kersttafel naast je zitten die een volledig andere mening heeft dan die van jou, kijk dan of je het gesprek kunt ombuigen naar een onderwerp dat jullie verbindt. Want verschil van mening mag er gewoon zijn en hoeft niet te worden opgelost. Gelukkig hebben we altijd genoeg dat ons met elkaar verbindt. Want de verbinding, de liefde, daar verlangen we allemaal naar. Laat dat de overhand hebben, wat je ook gaat doen, en geniet van het samenzijn. Fijne feestdagen!